Trung tâm khảo cứu và biên soạn
Địa chí Việt Nam
Chào mừng đến với website Trung tâm khảo cứu và biên soạn Địa chí Việt Nam.

Hòn đảo duy nhất Việt Nam nổi lên một lần rồi biến mất vĩnh viễn trong lòng biển, là hòn đảo nào? Ở đâu?

09/10/202456

Hòn đảo núi lửa này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn trước khi hoàn toàn biến mất vào lòng biển sâu.

Hòn Tro hay còn được gọi là đảo tro (tiếng Pháp: île des Cendres), là một hòn đảo mới hình thành vào năm 1923 ở phía Nam đảo Phú Quý (thuộc tỉnh Bình Thuận), trên vùng biển ngoài khơi Nam Trung Bộ, Việt Nam. Hòn đảo núi lửa này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn trước khi hoàn toàn biến mất vào lòng biển sâu.

Vào đầu năm 1923, người dân địa phương ven quần đảo Phú Quý đã chứng kiến một hiện tượng kỳ vĩ: cột khói lửa khổng lồ bốc cao cùng tiếng nổ vang dội giữa đại dương. Sự kiện địa chất này đã tạo điều kiện cho sự xuất hiện một hòn đảo, được gọi là Hòn Tro.

Theo lời kể của các bô lão và ghi chép từ thủy thủ tàu Vacasamaru của Nhật Bản, khu vực này xuất hiện cột khói đen dày đặc, bốc cao hơn 2.000m, cùng tiếng nổ vang dội liên hồi. Núi lửa phun trào dữ dội vào ngày 8/3/1923, nhưng chỉ với cường độ yếu. Sau một tuần tạm ngừng, ngọn núi lửa phun trở lại lần cuối vào ngày 20/3/1923.

Đứng trên đỉnh núi Cấm nhìn ra khơi, Hòn Tro đã chìm sâu dưới biển, chỉ còn trong ký ức dân gian và trong những tài liệu khoa học. Ảnh: P.X.D

Sự xuất hiện của Hòn Tro sau hoạt động núi lửa ngoạn mục đã thu hút sự chú ý đặc biệt của giới khoa học thời bấy giờ. Ghi chép lịch sử cho thấy vào ngày 13/3/1923, đoàn khảo sát thủy văn Pháp ở Đông Dương được giao nhiệm vụ khẩn cấp tìm hiểu về hòn đảo mới hình thành tại quần đảo Phú Quý. Chỉ 4 ngày sau, vào ngày 17/3/1923, họ đã có mặt tại hiện trường, tiến hành khảo sát thực địa và vẽ bản đồ chi tiết khu vực Hòn Tro. Kết quả khảo sát được trình bày lên Viện Hàn lâm Khoa học Pháp, hé mở bức tranh về kỳ quan thiên nhiên độc đáo này.

Mặc dù Hòn Tro đã tan biến vào lòng đại dương, ký ức về hòn đảo núi lửa phù du này vẫn ghi dấu ấn sâu đậm trong lịch sử địa chất và trong lòng người dân địa phương.

Theo ghi chép, Hòn Tro được hình thành từ những đống mảnh vụn màu đen, nhẹ xốp - đặc điểm điển hình của tro núi lửa, do đó, hòn đảo được đặt tên là "Hòn Tro". Bề mặt đảo xuất hiện nhiều khối đặc sít hơn, tập trung chủ yếu ở đỉnh điểm cao nhất, nơi có độ cao 0,75m và bề ngang 0,5m. Hòn đảo mang hình dạng trăng lưỡi liềm hay móng ngựa, với hai đầu nhọn bị cắt gọt thành vách đứng.

Tuy nhiên, Hòn Tro chỉ tồn tại trong thời gian ngắn ngủi. Ba tháng sau khi xuất hiện, hòn đảo đã biến mất hoàn toàn. Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng Hòn Tro có thể đã bị bào mòn và tan rã bởi sức mạnh của sóng gió, do cấu tạo từ những sản phẩm núi lửa chưa được kết dính chặt chẽ. Do đó, Hòn Tro được mệnh danh là "hòn đảo phù du", chỉ để lại dấu ấn trong ký ức dân gian và những trang sử liệu khoa học.

Việc thiết lập một trạm quan sát địa chấn tại đảo Phú Quý, nơi có vị trí gần gũi với cụm núi lửa Hòn Tro, là một bước đi thiết yếu.

Mặc dù Hòn Tro đã tan biến vào lòng đại dương, ký ức về hòn đảo núi lửa phù du này vẫn ghi dấu ấn sâu đậm trong lịch sử địa chất và trong lòng người dân địa phương. Tuy nhiên, sự biến mất của Hòn Tro không đồng nghĩa với việc hoạt động núi lửa ở Nam Trung Bộ đã chấm dứt. Trên thực tế, nhiều nhà khoa học lo ngại rằng những ngọn núi lửa ẩn chứa dưới đáy biển trong khu vực này, đặc biệt là khu vực Hòn Tro, vẫn có thể “thức giấc” bất cứ lúc nào.

Hòn Tro không còn, tuy nhiên một số nhà khoa học lo ngại hoạt động núi lửa ở Nam Trung Bộ vẫn có thể xuất hiện, đặc biệt là khu vực Hòn Tro. Do đó, việc thiết lập một trạm quan sát địa chấn ở đảo Phú Quý sát với cụm núi lửa Hòn Tro nhằm theo dõi và dự báo sự xuất hiện của chúng qua những chấn động nhỏ trước khi phun là cần thiết.

Nguồn: doanhnghiepvn.vn

Xem thêm: Con sông hẹp nhất thế giới gây sửng sốt

 

Các bài viết khác

Xem thêm
Biên soạn sách địa chí làng xã: chuyện xưa không cũ
Địa chí13/06/2023

Biên soạn sách địa chí làng xã: chuyện xưa không cũ

(QBĐT) - Cứ vào thư tịch cổ để lại thì từ thời Trung đại, ở nước ta đã xuất hiện một loại sách gọi là Địa chí ghi chép, biên soạn, giới thiệu về địa lý, lịch sử, phong tục, nhân vật, sản vật, kinh tế, văn hoá... của một địa phương (làng, xã, huyện, tỉnh...), hình thành và phát triển với những phạm vi và tầm mức khác nhau, do các trí thức đương thời biên soạn.

Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm - kiệt tác mĩ thuật khắc gỗ truyền thống
Tin tức khác27/01/2024

Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm - kiệt tác mĩ thuật khắc gỗ truyền thống

Chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang) sở hữu di sản văn hóa đặc biệt quý giá là kho mộc bản kinh Phật với hơn ba nghìn ván khắc, một trong những kho tư liệu cổ xưa nhất của dân tộc. Ngày 16.5.2012, với những giá trị nổi bật, trội vượt và tiêu biểu trên nhiều phương diện, mộc bản kinh Phật chùa Vĩnh Nghiêm đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình "Kí ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương".

Về dòng họ Phí ở Việt Nam, Nghiên cứu Lịch sử số 2 năm 2008
Gia phả01/09/2023

Về dòng họ Phí ở Việt Nam, Nghiên cứu Lịch sử số 2 năm 2008

Họ Phí ở Việt Nam - một dòng họ hiếm, có số lượng khiêm tốn so với một số dòng họ khác, nhưng có những đóng góp quan trọng cho đất nước trong nhiều thế kỷ qua. Họ Phí ngày nay có mặt ở khắp nơi trong nước cũng như nhiều nơi ở nước ngoài. Tuy nhiên, họ Phí chỉ tập trung nhiều ở các tỉnh phía Bắc như Quảng Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Hà Nội, Hà Tây, Phú Thọ, Thanh Hóa và các tỉnh thành khác: Đắc Lắc, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, An Giang... Họ Phí ở Việt Nam có từ khi nào? Ở đâu? Quá trình phân tán thế nào? Ai là ông tổ của họ?... Để có câu giải đáp thỏa đáng, đây thực sự là vấn đề khó khăn. Các công trình nghiên cứu về dòng họ này chưa từng có, mặc dù trong chính sử của các triều đại phong kiến Việt Nam có đề cập đến một số danh nhân họ Phí - chúng tôi sẽ đề cập trong phần sau. Hiện nay, có một số ý kiến rất khác nhau về nguồn gốc họ này, ngay cả trong nội tộc họ Phí. Chúng tôi điểm qua vài nét như sau.