Truyền thống giáo dục xã hội của quê hương Vụ Bản
Giáo dục gia đình là cần thiết, rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách của con cái, "dạy con nên người". Nhưng vẫn chưa đủ điều kiện, nếu không có sự giáo dục của tập thể. Tập thể ở đây là khối cộng đồng xã hội, là làng xã nơi mình sinh sống, là quê hương đất nước, nói rộng ra là cả sự giao lưu quốc tế vì con người hiện nay đã tiếp thu nền văn hóa rất rộng lớn, phần nào chịu tác động của sự giáo dục chung đó.
Giáo dục gia đình là cần thiết, rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách của con cái, "dạy con nên người". Nhưng vẫn chưa đủ điều kiện, nếu không có sự giáo dục của tập thể. Tập thể ở đây là khối cộng đồng xã hội, là làng xã nơi mình sinh sống, là quê hương đất nước, nói rộng ra là cả sự giao lưu quốc tế vì con người hiện nay đã tiếp thu nền văn hóa rất rộng lớn, phần nào chịu tác động của sự giáo dục chung đó.
Môi trường giáo dục xã hội là giáo dục qua các hoạt động của xã hội tác động đến sự hình thành và phát triển nhân cách của con người, mà con người là thành viên cụ thể, tích cực tham gia những hoạt động xã hội và chịu sự giáo dục của tập thể đối với con người đó.
Thực hiện các phong tục tập quán của làng xã, nhất là thực hiện các hương ước, thúc ước của làng xã, đây là những quy tắc giáo dục con người cách ứng xử trong giao tiếp với nhau trong làng xã, tình cảm yêu thương, "tình làng nghĩa xóm, "đêm hôm tối lửa tắt đèn có nhau, "trong họ ngoài làng": Nghiên cứu Hương ước của các làng Quả Linh, Đồng Đội, Bảo Ngũ, Thi Liệu, Cố Bản, Phú La.. thấy rõ hương ước chính là toàn bộ những quy phạm, quy tắc giáo dục của cộng đồng làng xã trực tiếp tác động đến mọi thành viên của làng xã, buộc mọi người cùng bàn bạc và cùng thực hiện bằng cách hướng dẫn kiểm soát sự ứng xử hàng ngày của các thành viên của làng xã mà mọi người phải thực hiện. Nó góp phần giáo dục tích cực hình thành nhân cách, đạo lý làm người, cách sống đúng đắn của con người trong xã hội.
Qua các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo cũng có tác dụng giáo dục lớn của tập thể xã hội. Việc thờ phụng các vị thần thánh, tổ tiên khai canh lập ấp của làng có tác dụng giáo dục lòng biết ơn các bậc tiên liệt, những người đã có công dựng làng giữ nước, trở thành niềm tự hào và truyền thống để các thế hệ sau tiếp nối vươn lên. Không chỉ có thế, hệ thống giáo lý của Phật giáo, Công giáo và cả Nho giáo cũng đều hướng tới lòng yêu thương nhân loại, nhân từ bác ái vì một xã hội hòa đồng trong sự yêu thương, chia sẻ.
Đặc biệt, nói đến giáo dục xã hội không thể không nhắc đến những ảnh hưởng của các lễ hội làng xã đối với việc hình thành nhân cách và mức độ cảm nhận cuộc sống của mỗi người dân trong cộng đồng dân cư.
Lễ hội không chỉ là dịp để các thế hệ người dân ôn lại truyền thống dựng làng giữ nước, bảo lưu những thuần phong mĩ tục của làng mình, hình thành nên bản sắc truyền thống để mỗi người con phải tự hào, nhung nhớ mỗi khi đi xa mà còn góp phần giáo dục mỹ cảm để mỗi người dân tham dự cảm nhận và thụ hưởng được cái hay, cái vui, cái đẹp ẩn chứa trong từng nghi thức tổ chức. Trước hết là, sự tôn nghiêm, trật tự, có nề nếp trong từng công đoạn rước tế. Lễ hội làng nào cũng có bảng "tĩnh túc" nghĩa là im lặng, "trang nghiêm" hay "hồi tị" báo hiệu cần phải tránh đường khi đám rước đi qua. Lễ hội làng Gạo, làng Thi Liệu, làng Dương Lai, phủ Dầy, Bảo Ngũ...đều có đội rồng, đội sư tử dẹp đường để giữ trật tự. Làng Hồ Sơn có lệ "bầu quan một ngày" hay làng Phú Lão có lệ bầu "lềnh" một ngày để chi huy lễ hội. Những người được bầu làm lềnh đều không nhất thiết phải là quan chức nhưng chắc chắn là những bậc đức cao vọng trọng, có uy tín trong làng. Tất cả các chức sắc và dân làng đều phải tuân theo lệnh người đó phân công mà tham dự lễ hội, ai làm sai đều bị phạt.
Mặt khác, những thành viên làng xã tham gia lễ hội về hoạt động văn nghệ, thể thao chính là dịp nâng cao được ý thức và tri thức đức, trí, thể, mỹ, Lễ hiến xảo cũng là một hoạt động nâng cao kỹ thuật nghề nghiệp như rèn Bảo Ngũ, cót Vĩnh Lại, sơn mài Hổ Sơn trong dịp lễ Tổ sư, các trò chơi dân gian cũng là dịp tăng cường đoàn kết, kết nối của tập thể làng xã, tạo thành sức mạnh của cộng đồng, góp phần bảo vệ di sản văn hóa quý báu của địa phương.
Trong thời đại ngày nay, theo quan điểm giáo dục của Đảng, luôn kết hợp để phát triển giáo dục mang tính xã hội, "giáo dục là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân", tiến hành song song và đồng thời phối kết hợp ở cả ba môi trường giáo dục gia đình, xã hội và nhà trường. Khi chưa có chữ viết thì giáo dục nhà trường và cộng đồng xã hội giữ vai trò chủ đạo đã góp phần tích cực trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc. Khi có chữ viết, có nhà trường thì môi trường giáo dục nhà trường giữ vai trò chủ đạo nhưng giáo dục gia đình và giáo dục xã hội vẫn song song phát triển truyền thống đó thành quan điểm giáo dục quốc dân phối kết hợp với ba môi trường giáo dục gia đình, nhà trường và xã hội.
Trong thực hiện đường lối giáo dục của Đảng, thời kỳ nào coi nhẹ giáo dục gia đình và xã hội thì rõ ràng đạo đức, kỷ luật trong xã hội có nhiều khiếm khuyết, việc hình thành nhân cách toàn diện cho con người gặp nhiều khó khăn. Điều đó đã thể hiện rõ rệt trong lịch sử phát triển giáo dục của đất nước và địa phương Vụ Bản./.
Phòng VHTT sưu tầm,soạn và giới thiệu
Theo Địa chí Văn hóa huyện Vụ Bản
Link bài viết: https://vuban.namdinh.gov.vn/truyen-thong-lich-su-van-hoa-vu-ban/truyen-thong-giao-duc-xa-hoi-cua-que-huong-vu-ban-194861
Các bài viết khác
Xem thêm
Biên soạn sách địa chí làng xã: chuyện xưa không cũ
(QBĐT) - Cứ vào thư tịch cổ để lại thì từ thời Trung đại, ở nước ta đã xuất hiện một loại sách gọi là Địa chí ghi chép, biên soạn, giới thiệu về địa lý, lịch sử, phong tục, nhân vật, sản vật, kinh tế, văn hoá... của một địa phương (làng, xã, huyện, tỉnh...), hình thành và phát triển với những phạm vi và tầm mức khác nhau, do các trí thức đương thời biên soạn.
Giới thiệu về vịnh Hạ Long
Vịnh Hạ Long nằm ở Đông Bắc Việt Nam, cách thủ đô Hà Nội 165km, thuộc địa phận tỉnh Quảng Ninh. Đây là vùng biển đảo được xác định trong tọa độ từ 106°56’ đến 107°37’ kinh độ Đông và 20°43’ đến 21°09’ vĩ độ Bắc với diện tích 1.553km² gồm 1.969 hòn đảo, trong đó 90% là đảo đá vôi.
Hồ sơ về đội trưởng thủy quân Lương Văn Thành, hy sinh tại vùng biển Phú Yên khi chiến đấu với Phỉ Thanh năm 1864, Nghiên cứu và Phát triển, số 6 (77). 2009
Trong chuyến đi điền dã để sưu tầm tư liệu về Phù quận công Lương Văn Chánh, người đã có công khai hoang lập ấp tỉnh Phú Yên ngày nay, chúng tôi đã tiếp cận được tư liệu về một hậu duệ của ông, đó là Đội trưởng thủy quân Lương Văn Thành, hy sinh tại Ghềnh Bà, tấn Cù Mông vào năm 1864 và đã được vua Tự Đức sắc phong Hiệu trung kỵ úy, Chánh đội trưởng tinh binh. Sắc đề ngày 27 tháng 10 năm Tự Đức thứ 17 (1864).
Bảo tồn một giá trị truyền thống quý báu của dân tộc và tạo ra lợi ích thật cho các dòng họ của người Việt.
